کنسرو رب گوجه فرنگی
کنسرو رب گوجه فرنگی از چاشنی های پر مصرف در آشپزی است. عرضه رب گوجه فرنگی به صورت کنسرو باعث حفظ سلامت و عطر و طعم آن میشود. کنسرو کردن رب گوجه فرنگی یکی از راههای اصلی و مهم جهت جلوگیری از فاسد شدن محتویات داخل آن است.
کارخانجات تولید و بسته‌بندی برای مصارف داخلی رب گوجه فرنگی را به صورت کنسرو در می‌آورند. در نتیجه حمل و نقل و نگهداری ان برای توزیع کنندگان و فروشندگان راحت است.
رب گوجه کنسرو‌شده تا زمان بازکردن درب قوطی آن سالم و عاری از هر گونه مواد فاسد‌شدنی است. البته در این میان به تاریخ مصرف آن نیز باید توجه کرد.
تاریخچه کنسرو سازی مواد غذایی
واژه کنسرو ریشه در لغت یونانی Conserver دارد و به معنی حفظ و نگهداری است. در یک تعریف کلی از کنسرو کردن میتوان به تمام شرایطی گفت که مدت زمان نگهداری مواد غذایی را افزایش دهد. قوطی های کنسرو به اشکال و سایزهای مختلف بزرگ، کوچک، مکعبی، دایره‌ای و…ساخته و مواد غذایی در آن بسته‌بندی میشوند.
روش کنسروی کردن مواد غذایی برای اولین بار در جهان توسط یک فرانسوی به نام نیکلا آپرا در سال‌های 1790 معرفی شد. آپرا پس از آزمایش‌های مختلف به این نتیجه رسید که اگر مواد غذایی را پس از بسته‌بندی در ظروف سربسته حرارت دهیم و هوا به داخل آن نفوذ نکند برای مدت طولانی قابلیت نگهداری دارند.
ابتدای امر این نظریه بود که عدم وجود اکسیژن در قوطی‌های کنسروی باعث سالم ماندن مواد غذایی میشود. اما بعدها پاستور با مطالعه بر روی میکروارگانیسم‌ها اثابت کرد که عاملی اصلی در سالم ماندن مواد غذایی کنسرو‌شده اثر حرارت بر روی میکروارگانیسم‌ها است.
بیشتر از ظروف لعابی به جای ظروف شیشه‌ای بدلیل شکننده بودن آنها استفاده میشود. ظروف لعابی در سال 1810 توسط پتر دورانت در آلمان ابداع شد. سپس در سال‌های بعدی روش‌های لحیم کردن قوطی‌های فلزی توسط افراد مختلف توسعه داده‌شد. در ادامه نیز با توسعه دیگ بخار و اتوکلاو صنعت کنسرو سازی به سرعت ترقی و پیسرفت کرد.
اولین استاندارد مربوط به کنسرو‌ها در سال 1906 در آمریکا تهیه شد.
آلیاژ قوطی فلزی کنسرو رب گوجه
آلیاژ قوطی فلزی کنسرو رب گوجه برای حفظ سلامت مواد غذایی بسیار اهمیت دارد. به دلیل استفاده زیاد از کنسرو رب گوجه میزان برخی فلزات مثل قلع، کادمیوم و سرب در آنها حائز اهمیت است.
امروزه بدلیل کثرت استفاده از فلزات در صنایع غذایی امکان آلودگی مواد غذایی نیز افزایش یافته‌است. با توجه به اهمیت این موضوع تاثیرات استفاده از مواد فلزی در کیفیت و سلامت مواد غذایی بسیار مورد توجه‌است. به همین جهت مطالعات زیادی توسط دانشمندان در این خصوص صورت گرفته و مقالات متعددی در این باره نگارش و به چاپ رسیده‌اند.
اطلاع از وجود فلزات مختلف در مواد غذایی و بسته‌بندی شده در جهت بهبود سلامتی افراد از اهمیت بالایی برخوردار است. لذا میزان وجود برخی فلزات مثل قلع، سرب و کادمیوم در کنسرو رب گوجه فرنگی قابل بررسی و مطالعه است.
قوطی‌های ساخته شده جهت کنسرو رب گوجه باید دارای لاک غذایی استاندارد تایید‌شده سازمان غذا و دارو باشند. وجود این پوشش باعث حفظ کیفیت و ویژگی‌های طبیعی رب گوجه فرنگی در مدت نگهداری میشوند.
پوشش قلع ورق قوطی کنسرو
قوطی‌های کنسرو باید از پوشش قلع درجه یک ساخته شده‌باشند. توزیع پوشش قلع بر روی قوطی باید به صورت همگن و یکنواخت باشد. این موضوع ضمن داشتن ساختار مقاوم و محکم، از رب گوجه فرنگی در مقابل شرایط محیطی و انواع فشارها محافظت میکند. توزیع قلع بر روی قوطی کنسرو مواد غذایی بهترین محافظ در مقابل زنگ زدگی و خوردگی است.
استانداردهای کنسرو رب گوجه فرنگی
گوجه فرنگی از پر مصرف ترین تولیدات صنعت کشاورزی است. آشنایی تمام مردم دنیا از گوجه فرنگی و استفاده در صنایع غذایی بازار کسب کار این محصول را پر رونق کرده است. یکی از اصلی‌ترین محصولات فرآوری‌شده از گوجه فرنگی، رب گوجه فرنگی است.
در هر کشوری سازمان‌های ذیربط برای محصولات فرآوری‌شده استانداردهای ویژه و خاص خود را دارند. در ایران نیز استانداردهای مربوط به کنسرو رب گوجه فرنگی و محصولات مرتبط به گوجه فرنگی بوسیله سازمان ملی استاندارد ایران تعیین میشود. این نهاد چهار استاندارد برای رب گوجه فرنگی دارد:
- شماره استاندارد 5489 (کنسرو رب گوجه –آئین کار تولید)
- شماره استاندارد 5766 (رب گوجه فرنگی فله-آئین کار نگهداری در سرد خانه)
- شماره استاندارد 6760 (راهنمای استقرار آنالیز عوامل خطرزا و نقاط کنترل بحرانی در تولید کنسرو رب گوجه فرنگی)
- شماره استاندارد 761 (کنسرو رب گوجه فرنگی- ویژگیها و روش‌های آزمون)
قابل ذکر است که سازمان ملی استاندارد برای رب گوجه فرنگی اسپتیک استاندارد و توصیه‌ای ارائه نداده است. از شماره استانداردهای فوق سه تای اول مربوط به نحوه تولید و نگهداری آنها است. تنها استاندارد که به ویژگی های رب گوجه فرنگی مرتبط است همان شماره استاندارد 761 می‌باشد.
قابل ذکر است که استانداردهای ارائه شده توسط سازمان ملی استاندارد ایران نسبت به FDA (وزارت کشاورزی آمریکا) بسیار مفصل‌تر و گسترده‌است.
